Фиқҳ 181-дарс. Намознинг сифати
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
فَإِذَا أَرَادَ الشُّرُوعَ كَبَّرَ بِلَا مَدِّ الْهَمْزَةِ وَالْبَاءِ، مَاسًّا بِإِبْهَامَيْهِ شَحْمَتَيْ أُذُنَيْهِ. وَالْمَرْأَةُ تَرْفَعُ يَدَيْهَا حِذَاءَ مَنْكِبَيْهَا.
وَيَجُوزُ بِكُلِّ مَا دَلَّ عَلَى تَعْظِيمٍ، وَلَا مَشُوبٍ بِدُعَاءٍ، وَلَوْ بِالفَارِسِيَّةِ، لَا الْقِرَاءَةُ بِهَا إِلَّا بِعُذْرٍ، وَبِهِ يُفْتَى.
وَيَضَعُ يَمِينَهُ عَلَى شِمَالِهِ تَحْتَ سُرَّتِهِ. وَالْمَرْأَةُ تَضَعُ عَلَى صَدْرِهَا فِي كُلِّ قِيَامٍ فِيهِ ذِكْرٌ مَسْنُونٌ، وَيُرْسِلُ فِي قَوْمَةِ الرُّكُوعِ، وَبَيْنَ تَكْبِيرَاتِ الْعِيدَيْنِ.
ثُمَّ يُثْنِي وَلَا يُوَجِّهُ، وَيَتَعَوَّذُ لِلْقِرَاءَةِ لَا لِلثَّنَاءِ، فَيَقُولُهُ الْمَسْبُوقُ، وَيُؤَخِّرُهُ عَنْ تَكْبِيرَاتِ الْعِيدَيْنِ، وَيُسَمِّي لَا بَيْنَ الْفَاتِحَةِ وَالسُّورَةِ، وَيُسِرُّهُنَّ. ثُمَّ يَقْرَأُ الْفَاتِحَةَ وَيُؤَمِّنُ سِرًّا كَالْمَأْمُومِ، ثُمَّ يُكَبِّرُ لِلرُّكُوعِ خَافِضًا، وَيَعْتَمِدُ بِيَدَيْهِ عَلَى رُكْبَتَيْهِ، مُفَرِّجًا أَصَابِعَهُ، بَاسِطًا ظَهْرَهُ، غَيْرَ رَافِعٍ وَلَا مُنَكِّسٍ رَأْسَهُ.
وَيُسَبِّحُ ثَلَاثًا، وَهُو أَدْنَاهُ، ثُمَّ يُسَمِّعُ رَافِعًا رَأْسَهُ. وَيَكْتَفِي بِهِ الْإِمَامُ، وَبِالتَحْمِيدِ الْمُؤْتَمُّ، وَيَجْمَعُ الْمُنْفَرِدُ بَيْنَهُمَا. وَيَقُومُ مُسْتَوِيًا، ثُمَّ يُكَبِّرُ وَيَسْجُدُ، فَيَضَعُ رُكْبَتَيْهِ، ثُمَّ يَدَيْهِ ضَامًّا أَصَابِعَهُ، ثُمَّ يَضَعُ وَجْهَهُ بَيْنَ كَفَّيْهِ، مُبْدِيًا ضَبْعَيْهِ، مُجَافِيًا بَطْنَهُ عَنْ فَخِذَيْهِ، مُوَجِّهًا أَصَابِعَ رِجْلَيْهِ نَحْوَ الْقِبْلَةِ. وَيُسَبِّحُ ثَلَاثًا وَهُوَ أَدْنَاهُ.
وَيَجُوزُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ يَجِدُ حَجْمَهُ، وَتَسْتَقِرُّ جَبْهَتُهُ عَلَيْهِ، وَعَلَى ظَهْرِ مَنْ يُصَلِّي صَلَاتَهُ فِي الزِّحَامِ.
وَالْمَرْأَةُ تَخْفِضُ وَتُلْزِقُ بَطْنَهَا بِفَخِذَيْهَا. وَيَرْفَعُ رَأْسَهُ مُكَبِّرًا، وَيَجْلِسُ مُطْمَئِنًّا، وَيُكَبِّرُ وَيَسْجُدُ مُطْمَئِنًّا وَيُكَبِّرُ وَيَرْفَعُ رَأْسَهُ، ثُمَّ يَدَيْهِ، ثُمَّ رُكْبَتَيْهِ، وَيَقُومُ بِلَا اعْتِمَادٍ عَلَى الْأَرْضِ وَلَا قُعُودٍ. وَالرَّكْعَةُ الثَّانِيَةُ كَالْأُولَى، لَكِنْ لَا ثَنَاءَ، وَلَا تَعَوُّذَ، وَلَا رَفْعَ يَدٍ فِيهَا.
وَإذَا أَتَمَّهَا افْتَرَشَ رِجْلَهُ الْيُسْرَى وَجَلَسَ عَلَيْهَا، نَاصِبًا يُمْنَاهُ، مُوَجِّهًا أَصَابِعَهُ نَحْوَ الْقِبْلَةِ، وَاضِعًا يَدَيْهِ عَلَى فَخِذَيْهِ، مُوَجِّهًا أَصَابِعَهُ نَحْوَ الْقِبْلَةِ مَبْسُوطَةً.
وَالْمَرَأَةُ تَجْلِسُ عَلَى أَلْيَتِهَا الْيُسْرَى، مُخْرِجَةً رِجْلَيْهَا مِنَ الْجَانِبِ الْأَيْمَنِ. وَيَتَشَهَّدُ كَابْنِ مَسْعُودٍ، وَلَا يَزِيدُ عَلَيْهِ. وَيَقْرَأُ فِيمَا بَعْدَ الْأُولَيَيْنِ الْفَاتِحَةَ فَقَطْ سِرًّا. وَإِنْ سَبَّحَ أَوْ سَكَتَ جَازَ.
ثُمَّ يَقْعُدُ كَالْأُولَى، وَبَعْدَ التَّشَهُّدِ يُصَلِّي عَلَى النَّبِيِّ r، وَيَدْعُو بِمَا لَا يُسْأَلُ مِنَ النَّاسِ، ثُمَّ يُسَلِّمُ عَنْ يَمِينِهِ بِنِيَّةِ مَنْ ثَمَّةَ مِنَ الْبَشَرِ وَالْمَلَكِ ثُمَّ عَنْ يَسَارِهِ كَذَلِكَ. وَالْمُؤْتَمُّ يَنْوِي إِمَامَهُ فِي جَانِبِهِ، وَفِيهمَا إِنْ حَاذَاهُ، وَالْمُنْفَرِدُ الْمَلَكَ فَقَطْ.
Намозхон намозни бошлашни ирода қилса, «ҳамза» ва «бо»ни чўзмасдан такбир айтиб, икки бош бармоғини қулоқларининг юмшоқ жойларига теккизади. Аёл киши икки қўлини икки елкаси баробарида кўтаради. Ҳар бир улуғлашга далолат қилувчи нарса ила – агар форсча бўлса ҳам, – дуони қўшмаган ҳолда намозни бошлаш жоиз. Форсча қироат қилиш жоиз эмас. Фақат узр бўлса, мустасно. Шунга фатво берилади.
Сўнг ўнг қўлини чап қўли устига қўйиб, киндиги остига қўяди. Аёл киши кўксига қўяди. Бу ишни суннат зикри бор ҳар бир қиёмда қилинади. Рукуъдан турганда ва икки ийднинг такбирлари орасида қўлларини қўйиб юборади.
Кейин сано ўқийди. «Важжаҳту важҳи»ни ўқимайди.
Кейин сано учун эмас, қироат учун «аъуузу биллааҳи»ни ўқийди. Буни намозга кеч қолган одам ҳам айтади. Уни имом икки ийднинг такбирларидан кейин айтади.
Кейин «Бисмиллаҳ»ни ўқийди. Фотиҳа билан зам суранинг орасида эмас. Буларнинг ҳаммасини ичида ўқийди.
Сўнгра Фотиҳани ўқийди ва иқтидо қилувчи каби, ичида «Омин»ни айтади.
Кейин такбир айтиб, рукуъга боради ва икки қўли билан, бармоқларини ёзган ҳолида тиззаларини ушлайди. Белини текис тутади ва бошини кўтариб ҳам, тушириб ҳам юбормайди. Уч марта тасбеҳ айтади. Бу энг ози. Кейин бошини кўтаради ва «Самиъаллоҳу лиман ҳамидаҳ»ни айтади. Имом шу билан кифояланади. Иқтидо қилувчи «Роббанаа ва лакал ҳамд»ни айтади. Якка намозхон иккисини жамлайди.
Сўнгра тўғриланиб, тик туради. Кейин такбир айтиб, саждага йиқилади. Олдин икки тиззасини, кейин бармоқларини жуфтлаган ҳолда икки қўлини қўяди. Кейин чиғаноқларини керган ва қорнини икки сонидан ажратган ва оёқ бармоқларини қиблага қаратган ҳолда икки қўлининг орасига бошини қўяди. Уч марта тасбеҳ айтади. Бу энг ози.
Ҳажми бор ва устига пешонаси ўрнашадиган ҳар бир нарса устига сажда қилиш жоиз. Шунингдек, издиҳомда намоз ўқиётган шахснинг орқасига ҳам. Аёл киши пасайиб, қорнини икки сонига теккизади.
Кейин намозхон такбир айтган ҳолида бошини саждадан кўтаради ва хотиржам ўтиради. Сўнг такбир айтиб, хотиржам сажда қилади. Кейин такбир айтиб, бошини, кейин икки қўлини, кейин икки тиззасини ерга суянмаган ва ўтирмаган ҳолда кўтаради.
Иккинчи ракъат биринчига ўхшайди. Лекин унда сано, «аъуузу»ни айтиш ва қўл кўтариш йўқ. Уни тамом қилгач, чап оёғини тагига қилиб, унинг устига ўтиради. Ўнг оёғини, бармоқларини қиблага қаратган ҳолда тик тутади. Икки қўлини ёзиб, бармоқларини қиблага қаратган ҳолда икки сонига қўяди.
Аёл киши икки оёғини ўнг тарафдан чиқариб, чап думбаси билан ўтиради. Кейин Ибн Масъудга ўхшаб ташаҳҳуд ўқийди. Унга ҳеч нарсани зиёда қилмайди.
Аввалги икки ракъатдан кейинги ракъатларда Фотиҳани овозини чиқармай қироат қилади. Агар тасбеҳ айтиб, сукут сақласа ҳам жоиз.
Сўнгра худди аввалгига ўхшаб ўтиради ва ташаҳҳуддан кейин Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга салавот айтади. Кейин одамлардан сўрамайдиган нарсалар ила дуо қилади ва ўша ердаги одам ҳамда малакларни ният қилиб, ўнг ва чап тарафларига салом беради.
Иқтидо қилувчи ён тарафда бўлса, (саломининг) бирида, тўғрисида бўлса, иккисида ҳам имомни ният қилади.
Якка намозхон фақат малакни ният қилади.
(Давоми бор)
«Кифоя» китобининг биринчи жузи асосида тайёрланди
© islom.uz 2003-2025.
Барча ҳуқуқлар ҳимояланган. Сайтдан маълумот олинганда манба кўрсатилиши шарт.
Email: admin@islom.uz
Telegram: @portalislomuzadmin_bot
Ўзбекистон, Тошкент, 100185
Сўгалли ота кўчаси, 5-уй
