Рўйхатни беркитиш
Дарслар рўйхати
1446 йил 5 ражаб | 2025 йил 05 январь, якшанба
Минтақа:
ЎЗ UZ RU EN
Фиқҳ

Фиқҳ дарслари (157-Дарс) Қибла қайси тарафда биласизми?

17:39 / 21.10.2021 4073 pdf Ўқиш режими + -

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Қиблага юзланиш намознинг шартларидандир. Аммо баъзи узрли вақтда юзланмаса ҳам бўлар экан.

Хавфдаги кишининг қибласи қудрати етган тарафидир. 

Бир кишига душманнинг ҳужум қилиб қолиши таҳдид солиб турибди. У душман тарафга қараб намоз ўқиши жоиз. Айни дамда унга қудрати етган тарафи қибла бўлади. 

Қиблани биладиган одам топилмаса, ижтиҳод қилади. Ижтиҳодида хато қилган одам намозни қайта ўқимайди. 

عَنْ عَامِرِبْنِ رَبِيعَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالَكُنَّامَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه 
وسلم فِي سَفَرٍفِي لَيْلَةٍ مُظْلِمَةٍ،فَلَمْ نَدْرِ أَيْنَالْقِبْلَةُ، فَصَلَّىكُلُّ رَجُلٍ مِنَّاعَلَى حِيَالِهِ،
 فَلَمَّاأَصْبَحْنَا ذَكَرْنَاذَلِكَ لِلنَّبِيِّ r،فَنَزَلَ      رَوَاهُالتِّرْمِذِيُّ

 

Омир ибн Рабийъа розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: 

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан зулматли кечада сафарда эдик. Қибла қайси тарафда эканини била олмадик. Биздан ҳар бир киши ўз билганича қараб намоз ўқиди. Тонг оттирганимиздан кейин буни Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга зикр қилдик. Бас, «Қаёққа юзлансангиз, Аллоҳнинг юзи ўша ерда» ояти нозил бўлди». 

Термизий ривоят қилган.

Демак, ояти карима саҳобаи киромларнинг ижтиҳод қилиб, қиблага юзландим, деб қилган уринишларини тасдиқлаб нозил бўлган.

Булут ва зулмат туфайли ҳамда бошқа сабабларга кўра қиблани аниқлай олмаган киши ўзича ижтиҳод қилиб, намоз ўқиб бўлганидан кейин қибла бошқа томонда экани аён бўлиб қолса, кўпчилик уламоларнинг фикрича, намозини қайта ўқимайди. Ҳанафий мазҳаби ҳам шу фикрга қўшилган.

Балки ижтиҳод қилмай, тўғри юзланган одам қайта ўқийди.

Бир одам қибла қаёқда эканини аниқ билмас эди. Ижтиҳод қилмай, намозни ўқиб юборди. Кейин намоз ўқиётганида қиблага тўғри қараб ўқиётгани аён бўлди. Бас, намозини қайтадан ўқийди. Агар намозни ўқиб бўлганидан кейин аён бўлса, қайта ўқимайди. 

Намоз ўқиётганида фикри ўзгариб қолса, айланиб олади. 

Бу ҳукмнинг далили қуйидаги ҳадисдир:

عَنِ ابْنِعُمَرَ رَضِيَ اللهُعَنْهُمَا قَالَبَيْنَاالنَّاسُ فِي صَلَاةِالصُّبْحِ بِقُبَاءٍ إِذْجَاءَهُمْ آتٍ فَقَالَإِنَّ رَسُولَ اللهِصلى الله عليه 
وسلم قَدْ أُنْزِلَعَلَيْهِ اللَّيْلَةَ، وَقَدْأُمِرَ أَنْ يَسْتَقْبِلَالْكَعْبَةَ فَاسْتَقْبِلُوهَا، 
وَكَانَتْ وُجُوهُهُمْإِلَى الشَّامِ فَاسْتَدَارُوا إِلَى الْكَعْبَةِرَوَاهُ الْخَمْسَةُ إِلَّاالتِّرْمِذِيَّ

 

Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: 

 «Одамлар Қубода бомдод намозида эдилар. Тўсатдан бир киши келиб:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бу кеча (Қуръон оятлари) нозил бўлди. У зот Каъбага юзланишга буюрилдилар, сиз ҳам юзланинг», деди.

Улар Шомга юзланиб туришган эди, Каъбага бурилишди».

Бешовларидан фақат Термизий ривоят қилмаган.

Имомининг юзланган тарафини билмаса, зарар қилмайди. 

Биров ўта зулматли кечада имомга иқтидо қилиб намоз ўқиди. Аммо имоми қай тарафга юзланганини билмай, ўзи ижтиҳод қилиб бошқа тарафга қараб ўқиса, намози тўғри бўлади.

Аммо ундан олдинга ўтиб кетгани ва унга хилоф қилаётганини билиши зарар қилади.

Яъни иқтидо қилувчи имомидан олдинга ўтиб кетганини ёки имоми юзланган тарафга хилоф қилиб намоз ўқиётганини билса, намози дуруст бўлмайди.

 

«Кифоя» китобининг биринчи жузи асосида тайёрланди

Муаллиф
Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф
Манба
islom.uz
Мавзуга оид мақолалар
Бани Одамни мукаррам айлаб, хоссатан бизни жаноб Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламга уммат қилган Аллоҳ таолога беҳисоб ҳамду санолар бўлсин. Шариъат давоми...

11615 05:00 / 19.01.2017
иккинчи мақола . . .Имрон ибн Ҳусойн розияллоҳу анҳудан.Бир киши ўлими олдидан олтита қулини озод қилди. Унинг ўшалардан бошқа моли йўқ эди. давоми...

1447 11:00 / 14.07.2020
Уяли алоқа воситаларидан фойдаланиш одоблариБисмиллаҳирроҳманирроҳимКиришБандаларининг ҳожатларини енгиллаштирган, уларга ўз ҳаёт тарзларини давоми...

4870 05:00 / 04.03.2017
...аёлни мақтаб, алдаб кўчага олиб чиқишди, унинг ҳаё пардасини йиртиб, фаҳш ишларга судрашди. Иккови ҳам аёлларнинг шаънини ерга уришдан бошқа иш қилмади. давоми...

8329 05:00 / 03.03.2017