Рўйхатни беркитиш
Дарслар рўйхати
1446 йил 16 муҳаррам | 2024 йил 22 июль, душанба
Минтақа:
ЎЗ UZ RU EN
Фиқҳ

Фиқҳ дарслари (89-дарс). Tаҳоратнинг фарзи

14:00 / 11.06.2020 3526 pdf Ўқиш режими + -

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Бизнинг тилимизда «таҳорат» деб ўрганиб қолинган маълум ва машҳур нарса араб тилида «вузуъ» дейилади.

«Вузуъ» сўзи луғатда «гўзаллик» ва «ялтираш» деган маъноларни билдиради.

Шариатда эса Аллоҳга қурбат ҳосил қилиш нияти ила баъзи аъзоларни ювишга вузуъ – таҳорат деб айтилади.

Фарзнинг таърифини аввал ўрганганмиз. Бунга қўшимча равишда айтишимиз лозимки, фарз бажарилмаса, унга боғлиқ амал ҳам қилинмаган ҳисобланади. Мисол учун, таҳоратнинг фарзларидан бирортаси қолиб кетса, таҳорат адо этилган бўлмайди.

Энди «Мухтасари Виқоя»да келган матнни ўрганишга киришайлик.

فَرْضُ الْوُضُوءِ: غَسْلُ الْوَجْهِ مِنَ الشَّعَرِ إِلَى الْأُذُنِ وَأَسْفَلِ الذَّقَنِ، وَيَدَيْهِ وَرِجْلَيْهِ مَعَ مِرْفَقَيْهِ وَكَعْبَيْهِ، وَمَسْحُ رُبْعِ رَأْسِهِ، وَكُلِّ مَا يَسْتُرُ الْبَشَرَةَ مِن لِحْيَتهِ.

«Таҳоратнинг фарзи – юзни сочдан қулоққача ва жағнинг тагигача, икки қўл ва икки оёқни чиғаноқлари ҳамда тўпиқлари билан ювиш. Бошининг тўртдан бирига ва соқолининг юзини тўсиб турган (қисм)ига масҳ тортишдир».

Шарҳ: Демак, таҳоратнинг фарзи тўртта экан.

1. Юзни сочдан қулоққача ва жағнинг тагигача… ювиш.

Бу ердаги ювишдан мурод аъзодан камида икки қатра томадиган даражада сувни етказиш ёки қуйишдир.

Аъзоларни бир марта ювиш фарздир.

Юзнинг узунасига бўлган чегараси пешонанинг соч ўсган жойидан жағнинг остигачадир. Юзнинг кўндалангига чегараси бир қулоқнинг юмшоқ жойидан иккинчи қулоқнинг юмшоқ жойигачадир.

Икки лабнинг ва буруннинг уст қисмлари ҳам юздан ҳисобланади. Қош, киприк, мўйлаб, юздаги қиллар, пастки лабнинг ўртасига чиқадиган туклар (мўйлар) ва соқолнинг юздаги қисмини ювиш ҳам фарздир.

Аммо соқол ўта қалин бўлса, тагига сув етказиш фарз эмас. Соқолнинг осилиб турадиган қисмини ювиш фарз эмас.

2. Икки қўлни чиғаноқлари билан ювиш.

Қўлни ювишни бармоқ учларидан бошлаб чиғаноқда тугатилади. Бармоқларнинг бурушган жойларини ва бармоқнинг учини тўсиб турган тирноқларнинг остини ювиш ҳам фарздир. Терига ва тирноқларга сув етишини тўсадиган ҳар бир нарса – бўёқми, лакми ёки яна бошқа бир нарсами, ҳаммасини кетказиш фарз.

Бармоқда узук бўлса, уни қимирлатиб, тагига сув етказиш лозим.

3. Икки оёқни тўпиқлари билан ювиш.

Оёқни ювишни бармоқ учларидан бошлаб тўпиқда тугатилади.

4. Бошининг тўртдан бирига ва соқолининг юзини тўсиб турган (қисм)ига масҳ тортмоқ.

«Масҳ» ҳўлланган қўлни бирор аъзога суртишдир. Қўлнинг ҳўли сув идишидан ёки бирор аъзони ювгандан қолган сувдан бўлиши мумкин. Аммо масҳ тортгандан қолган ҳўллик бўлса, мумкин эмас. Масҳни бир марта тортиш кифоя қилади.

Агар соқол ўта қалин бўлса, унга ҳам масҳ тортилади. Соқол сийрак бўлса, юзга қўшиб ювилиши маълум ва машҳур. Лекин Абу Ҳанифа ва имом Муҳаммад соқолидан юзини тўсиб турганининг юза қисмига масҳ тортиш ўрнига сув етказишни вожиб деганлар ва бу улардан қилинган ривоятнинг энг саҳиҳидир. «Бадоеъ» китобининг соҳиби Абу Шужоъ раҳматуллоҳи алайҳидан «Уламоларнинг барчаси бу қавлдан бошқасидан қайтганлар», деган сўзни нақл қилган. «Фатавои зоҳирия» китобида: «Шунга фатво берилган», дейилган.

Таҳоратнинг фарзлари қуйидаги ояти каримадан олинган:

Аллоҳ таоло Моида сурасида:

«Эй иймон келтирганлар! Намозга турсангиз, юзларингизни ва қўлларингизни чиғаноқлари ила, бошларингизга масҳ тортиб, оёқларингизни тўпиқлари ила ювинглар», деган (6-оят).

«Кифоя» китобидан

Муаллиф
Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф
Манба
islom.uz
Мавзуга оид мақолалар
биринчи мақола . Ҳайзнинг озидан кам бўлган ёки дастлаб ҳайз кўрувчининг ҳайзидан зиёда бўлган ndash у ўн кундир, ndash ёки дастлаб нифос кўрувчининг давоми...

2483 13:30 / 25.02.2021
Таъзия билдириш маййит аҳлига тасалли бериш, уларни сабрга чақириш, қазои қадарга рози бўлишга тарғиб қилиш ва ажр олишга ундаш ила бўлади. Таъзия уч кунгача давоми...

800 19:00 / 19 апрель
Маконнинг пок бўлиши шартлигига далил Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу айтади .Бир аъробий туриб, масжидда бавл қилди. Одамлар унга ёпишиб кетишди. Шунда Набий давоми...

2729 18:00 / 30.09.2021
.Восила ибн алАсқаъ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади.Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам .Аёл киши учта меросни эгаллаб олади озод қилган қулининг, давоми...

1898 11:07 / 30.12.2019