Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
سُنَّةٌ لِلْفَرَائِضِ وَالْجُمُعَةِ فَقَطْ فِي وَقْتِهَا، وَيُعَادُ لَوْ أُذِّنَ قَبْلَهُ. وَيَتَرَسَّلُ فِيهِ مُسْتَقْبِلًا، وَأُصْبَعَاهُ فِي أُذُنَيْهِ، وَلَا يُلَحِّنُ، وَلَا يُرَجِّعُ، وَيُحَوِّلُ وَجْهَهُ فِي الْحَيْعَلَتَيْنِ يَمْنَةً وَيَسْرَةً. وَإِنْ لَمْ يَتِمَّ الْإِعْلَامُ يَسْتَدِيرُ فِي الْمِئْذَنَةِ. وَالْإِقَامَةُ مِثْلُهُ، لَكِنْ يَحْدُرُ فِيهَا، وَيُزَادُ: قَدْ قَامَتِ الصَّلَاةُ مَرَّتَيْنِ، وَفِي الأَذَانِ بَعْدَ الْفَلَاحِ فِي الْفَجْرِ: الصَّلَاةُ خَيْرٌ مِنَ النَّوْمِ، مَرَّتَيْنِ. وَلَا يُتَكَلَّمُ فِيهِمَا.
وَالتَّثْوِيبُ حَسَنٌ. وَيَجْلِسُ بَيْنَهُمَا إِلَّا فِي الْمَغْرِبِ، وَيُؤَذِّنُ لِلْفَائِتَةِ وَيُقِيمُ، وَكَذَا لِأُولَى الْفَوَائِتِ، وَلِكُلٍّ مِنَ الْبَوَاقِي يَأَتِي بِهِمَا، أَوْ بِهَا وَحْدَهَا.
وَكُرِهَ إِقَامَةُ الْمُحْدِثِ لَا أَذَانُهُ، وَلَمْ تُعَدْ. وَكُرِهَا مِنَ الْجُنُبِ، وَلَا تُعَادُ هِيَ بَلْ يُعَادُ هُوَ، كَأَذَانِ الْمَرْأَةِ وَالْمَجْنُونِ وَالسَّكْرَانِ. وَكُرِهَ تَرْكُهُمَا فِي السَّفَرِ وَجَمَاعَةِ الْمَسْجِدِ، لَا فِي بَيْتِهِ فِي مِصْرٍ.
وَيَقُومُ الْإِمَامُ عِنْدَ: حَيَّ عَلَى الصَّلَاةِ، وَيَشْرَعُ عِنْدَ: قَدْ قَامَتِ الصَّلَاةُ.
Фақат фарз ва жума намозларига вақтида азон айтиш суннатдир. Агар азон вақтидан олдин айтилган бўлса, қайта айтилади.
Уни шошилмасдан, дона-дона қилиб, қиблага қараган ҳолда, икки бармоғини қулоқларининг ичига киритиб олиб айтади. Оҳангга солиб, чўзиб юбормайди. Таржийъ қилмайди. «Ҳайя ъала»ларни айтаётганда юзини ўнгга ва чапга буради. Агар эшитилмай қоладиган бўлса, мезанада айланади.
Иқома ҳам азонга ўхшайди. Лекин уни тезроқ айтади ва икки марта «қод қоматис солаҳ»ни қўшимча қилади.
Бомдоднинг азонида «фалаҳ»дан кейин «Ас-солату хойрум минан навм»ни қўшимча қилади. Иккисида ҳам гапирилмайди.
Тасвийб қилинса яхши.
Иккисининг орасида бир оз ўтирилади. Фақат шом бундан мустасно.
Битта қазо намозга азон ҳам, иқома ҳам айтади. Шунингдек, кўп қазо намозларнинг аввалгисига ва қолганларидан ҳар бирига иккисини айтади ёки ёлғиз иқоманинг ўзини айтади.
Бетаҳорат кишининг иқома айтиши макруҳдир, азони эмас. Иқомани қайта айтилмайди.
Иккиси жунубга макруҳдир. Аёл кишининг, мажнуннинг ва мастнинг азони макруҳ бўлгани каби. Иқома қайтарилмайди, азон қайтарилади.
Сафарда ва масжид жамоатида иккисини тарк қилиш макруҳдир. Шаҳардаги уйида макруҳ эмас.
Имом «Ҳайя ъалас-солаҳ» айтилганда туради ва «Қод қоматис-солаҳ»да бошлайди.
Намозга бевосита боғлиқ бўлган азон ва иқомаларга оид ҳукмларни яхшилаб ўрганиш ҳамманинг бурчидир. Шунинг учун юқорида келган матнни батафсил шарҳлаш орқали бу масалани ўрганишга ҳаракат қиламиз.
Фақат фарз ва жума намозларига вақтида азон айтиш суннатдир.
Азон эркак кишилар учун суннати муаккададир
«Кифоя» китобининг биринчи жузи асосида тайёрланди