1446 йил 17 рабиъул аввал | 2024 йил 20 сентябрь, жума
Минтақа:
ЎЗ UZ RU EN
Тарих

Қаффол Шоший

18:45 / 24.01.2019 3055 pdf Ўқиш режими + -

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Имом, аллома, фақиҳ, усули фиқҳ илмининг олими, луғат билимдони, Хуросон аҳлининг пешвоси Абу Бакр Муҳаммад ибн Али ибн Исмоил Шоший Шофеъий. «Қаффоли Кабир» номи билан машҳур бўлганлар. Мовароуннаҳрда ўз замоналарининг пешво имоми, қатор китоблар муаллифи.

Ҳоким айтдилар: «Мовароуннаҳрда усул илмининг билағони, ҳадис талабида кўп юрт кезган олим».

Абу Бакр ибн Хузайма, Ибн Жарир Табарий, Абдуллоҳ ибн Исҳоқ Мадоиний, Муҳаммад ибн Муҳаммад Боғандий, Абул Қосим Бағавий, Абу Аруба Ҳарроний ва уларнинг табақасидагилардан ҳадис эшитганлар.

Шайх Абу Исҳоқ «Табақот» китобларида Шошийнинг 336 йилда оламдан ўтганликларини қайд этадилар. Бу нотўғри маълумот. Абу Абдуллоҳ Ҳоким бу кишининг вафотлари тарихини аниқроқ қилиб, 365 йил деб кўрсатадилар. Айнан шу санани Абу Саъд Самъоний ҳам таъкидлаганлар ва 291 йилда таваллуд топганликларини ҳам қўшиб қўйганлар. Қабрлари Шошда.

Абу Исҳоқ айтадилар: «У киши Ибн Сурайждан фиқҳни ўрганганлар».

Бу ҳам хато. Қаффол келишларидан уч йил олдин Ибн Сурайж вафот этганлар.

Самъоний айтадилар: «У киши шунчалик кўп китоб ёзганларки, бунчалик китоб ёзганлар кам. Фуқаҳолар ўртасида бўладиган баҳс-мунозара аҳком ва қоидалари тўғрисида китоб ёзиб, бу соҳанинг тамал тошини қўйдилар. У кишининг усули фиқҳга бағишланган асарлари ҳам бор. «Шарҳур-рисола» номли китоб ҳам битганлар. Мовароуннаҳрда шофеъий мазҳаби у киши орқали тарқалди».

Шошийнинг қарашларида бошқаларда бўлмаган жиҳатлар мавжуд. «Ар-Равза» китобларида: «Касал одам икки намоз орасини жамлаши (яъни аср билан пешинни, шом билан хуфтонни биргаликда ўқиши) мумкин, – деганлар. Яна: «Катта ёшдаги одам ҳам ўз номидан ақиқа қилса, мустаҳаб», – деб айтганлар. Аммо Имом Шофеъий: «Ёш ўтгандан кейин ақиқа қилинмайди», – деганлар.

Бу кишидан Ибн Манда, Ҳоким, Суламий, Абу Абдуллоҳ Ҳалимий, Абу Наср ибн Қатода ва у кишининг ўғиллари «Ат-Тақриб» китобининг муаллифи Қосим ҳадис ривоят қилганлар. Бу китоб ниҳоятда фойдали, лекин топилиши қийин. Ундан «Ан-Ниҳоя» асарининг муаллифи Имомул Ҳарамайн кўп фойдаланганлар. «Ал-Васит» китоби муаллифи «Ар-Раҳн» асарларида ҳам зикр этилган китобдан кўп фойдаланганлар. Унда «Абул Қосимдан» дейилган. «Қосим» дейиш тўғрироқ.

Самъоний айтадилар: «Абу Бакр Қаффол Шошийнинг «Далоилун-нубувва», «Маҳосину шарийъа» номли китоблари бор».

Ҳалимий айтадилар: «Устозим Қаффол ўз асримда учрашган олимларнинг энг олимидирлар».

Шайх Муҳйиддин Нававий айтадилар: «Агар Қаффол Шоший дейилса, Абу Бакр Қаффол Шоший, агар Қаффол Марвазий дейилса, тўрт юзинчи йилдан кейин дунёга келган «Кичик Қаффол» тушунилади. Шошийнинг номлари тафсир, ҳадис, усул, калом китобларида кўп зикр қилинади. Аммо Қаффол Марвазийнинг номлари фиқҳий китоблардагина келади».

«Машҳур даҳолар сийрати» китобидан

Манба
islom.uz
Мавзуга оид мақолалар
нубувватнинг 6йили зулҳижжа ойи, милодий 615 йил, сентябрьБир куни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Сафо тепалиги яқинида ўтирганларида, олдиларидан ўтиб давоми...

5270 18:00 / 17.02.2020
Исмоил алайҳиссалом пайғамбарлар ичида энг насаби машҳур, яъни отаонаси машҳур зотлардан бирлари десак, муболаға қилмаган бўламиз. У зот Иброҳим алайҳиссалом ва давоми...

6065 15:00 / 17.02.2019
ЭЛХОНЛАР12601320. ҲАЛОКУ. Ислом тарихи яна Бағдодга қайтади. IV бобда айтиб ўтилганидек, бу шаҳар Ҳалокухон ва унинг монгол сафдошлари томонидан вайрон қилинди. Бироқ давоми...

5530 05:00 / 24.02.2017
Ҳозирги кунимизда фавқулодда ҳолатга дучор бўлганларга ёрдам бериш энг мақталган ишлардан бирига айланиб қолган. Аммо бундай ишларга ким асос солганини билиб давоми...

1586 12:13 / 29 июнь
Аудиолар

129943 11:58 / 10.10.2018
«Ҳилол» журнали
Китоблар

50585 14:35 / 11.08.2021