1446 йил 20 жумадул аввал | 2024 йил 22 ноябрь, жума
Минтақа:
ЎЗ UZ RU EN
Жамият

Қарздор қарзини бермаса, қандай йўл тутилади?

17:46 / 16.07.2017 15903 pdf Ўқиш режими + -

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

“Танишим қарз олган эди. Мана уч йил бўлди. Бир ойда бир маротаба қўнғироқ қиламан. “Қайтараман”, дейди. Ваъда беради, ўзини олиб қочмайди. Ночор инсон эмас: оиласи, уй-жойи, иши, яхши машинаси бор. Мендан яхши яшайди. Оғирроқ бўлишга ҳаракат қиляпман, аммо сабрим тугаяпти. Куч ишлатай десам, қонунга тўғри келмайди. Нима қилсам экан?”

Дин нуқтаи назаридан: 

Ҳозирги замонда айрим инсонлар олинган қарзни бутунлай ёки қисман қайтармасликнинг масъулиятини сезишмайди. Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак ҳадисларни ўқиган киши қарзни қайтариш қанчалик муҳим иш эканини тушуниб етар.

“Кимки қарз олиб уни қайтариш ҳақида ўйламаса, Аллоҳ хузурига ўғри бўлиб боради” (Ибн Можа ривояти).

Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг ўзлари қарз олишда ниҳоятда эҳтиёт бўлганлар, қарз олишларига тўғри келиб қолганда ҳам ўрнига бирон бир нарсани гаровга қўйиб, кейин олар эдилар.  Бу ҳақида Имом Бухорий келтирган ҳадисда айтилган: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир яҳудийдан қарзга озиқ-овқат олдилар ва эвазига темир зирхларини қолдирганлар” ("Фатҳул Борий" 5/53). Яна бир ҳадисда: “Шаҳидларнинг қарзларидан бошқа барча гуноҳлари кечирилади” ("Саҳиҳул Муслим", 3498-ҳадис).

Эътибор беринг, ҳатто шаҳидларнинг ҳам қарзи кечирилмас экан. Албатта, қарз расмийлаштирилган бўлса, муаммо ҳам бўлмайди, суд орқали уни қайтариб олиш мумкин. Ислом динида қарзни гувоҳлар билан расмийлаштириш маъқулланади. Дин тарқалишининг илк босқичларида бу мажбурий эди. Кейинчалик шундай муаммолар юзага келмаслиги учун қарзни расмийлаштиринг, яхшиси, гаровга бирон бир нарса қолдиришни талаб қилинг. Гаровга нарса қолдириш ҳам шариатимизда рухсат этилган. Қарз расмийлаштирилмаган ҳолда қарздорнинг виждонига умид қилишдан ўзга чора йўқ. Қарздорга ота-онаси ёки яқинлари орқали таъсир ўтказиб кўриш ҳам мумкин. Фарзандларига, яқинларига тушунтиришларини илтимос қилинг. Шариатда қарздор имкони бўла туриб қарзни қайтармаса, шу қарз қийматига тенг бирон бир мулкини мусодара қилишга рухсат берилган. Аммо қарздор имкони йўқлигидан қарзини беролмаётган бўлса, мол-мулкини мусодара қилиш мумкин эмас. Барчаси қонундан четлашмаган холда бажарилиши лозим. Ҳуқуқингиздан фойдаланишингиз мумкин, албатта, натижаси ёмон ҳолатлар юзага келмайдиган бўлса. Мисол учун ўғриликда айблов каби.

Психология нуқтаи назаридан: 

Сиз дуч келган муаоммо билан янглишмасам, ҳар ўнинчи инсон тўқнашади. Гап шундаки, кўпчилик қарздор инсон қарзини маълум бир сабабларга кўра қайтармаслигидан ноқулай аҳволга тушиб қоладилар. Қизиғи шундаки, аслида қарздор инсон ноқулайлик сезиши керак. Ажабланарлики, қарздор инсон ўзини шундай тутадики, ноқулайликни у эмас, қарз берувчи шахс сеза бошлайди. Сабаби, бу ерда қарз берувчининг руҳиятига масъулият ва айбдорлик ҳиссини шакллантириш орқали таъсир ўтказилади. Бундай ҳолатларда қарздорлар ўзларини худди қарз берувчи уларни тинч қўймай, пулини талаб қилаётгандек тутадилар. Натижада қарз берувчи пулини олишидан умид қилмай ёки бу пуллар муносабатларини бузишига арзимайди, деб ҳисоблаб, аста-секин қарздорни тинч қўяди.

Муаллиф
islom.uz
Мавзуга оид мақолалар
5366. Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади.Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам.Албатта, Аллоҳ одамларнинг ичида тилини сигирнинг тилига ўхшатиб давоми...

4522 00:30 / 04.05.2017
Адолат ва инсоф ўта муҳим нарсалардир. Аллоҳ таоло мўминларни гарчи ўз зарарларига, отаоналари ва қариндошлари зарарига бўлса ҳам адолатни қоим қилишга ва тўғри давоми...

1513 16:10 / 10 февраль
Инсонга умри давомида китобдан содиқроқ дўст топилмаса керак. Китоб гапирмайди, лекин сизга жуда кўп нарсани ўргатади. Бу борада уларни ўзига хос устоз дейиш ҳам давоми...

3180 09:23 / 28 январь
Бухоро амирларидан бири шаҳарнинг обод кўчасида сайр қилиб юрса, қаршисидан китоб жилдини елкасига осган бир мактаб толиби чиқиб қолибди. Бола хушёр ва закий давоми...

3682 09:26 / 01 январь
Аудиолар

135092 11:58 / 10.10.2018
«Ҳилол» журнали
Китоблар

55370 14:35 / 11.08.2021