Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
95. Абу Саъиддан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Раҳм қилмаганга раҳм қилинмайди», дедилар».
Шарҳ: Бу ҳадис юқорида ҳам шарҳлаб ўтилди. Албатта, ушбу ҳадиси шарифнинг бу бобда келтирилишидан мақсад, болага раҳм қилишни таъкидлаш учундир. Демак, боласига раҳм қилмаган ота-онага Аллоҳ таоло ҳам раҳм қилмайди.
96 - عَنْ جَرِيرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «لَا يَرْحَمُ اللهُ مَنْ لَا يَرْحَمُ النَّاسَ».
96. Жарир ибн Абдуллоҳдан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Одамларга раҳм қилмайдиган кишига Аллоҳ раҳм қилмайди», дедилар».
Шарҳ: Ким одамларга раҳм қилмаса, Аллоҳ таоло ҳам унга раҳм қилмайди. Бу гап ота-оналарга ҳам, болаларга ҳам тааллуқлидир. Шунинг учун мусулмонлар доимо бир-бирларига, хусусан, оила аъзоларига ниҳоятда раҳмдил бўлишлари керак.
Мусулмон ота-она ва болалар бир-бирларига раҳм-шафқат кўрсатиш орқали Аллоҳ таолонинг раҳматига сазовор бўладилар. Агар иш тескарисига айланиб қолса, Аллоҳ таолонинг раҳматидан айрилиб қоладилар.
97 - عَنْ جَرِيرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم: «مَنْ لَا يَرْحَمِ النَّاسَ لَا يَرْحَمْهُ اللهُ».
97. Жарир ибн Абдуллоҳдан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким одамларга раҳм қилмаса, Аллоҳ унга раҳм қилмайди», дедилар».
Шарҳ: Бу ҳадиси шариф аввалги ҳадисни бироз бошқача шаклда такрорлаб, таъкидлаб келган.
98 - عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا قَالَتْ: أَتَى النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم نَاسٌ مِنَ الْأَعْرَابِ، فَقَالَ لَهُ رَجُلٌ مِنْهُمْ: يَا رَسُولَ اللهِ! أَتُقَبِّلُونَ الصِّبْيَانَ؟ فَوَاللهِ مَا نُقَبِّلُهُمْ. فَقَالَ رَسُولُ اللهِ r: «أَوَ أَمْلِكُ أَنْ كَانَ نَزَعَ اللهُ مِنْ قَلْبِكَ الرَّحْمَةَ؟»
98. Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади:
«Бир нечта аъробий Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келди. Улардан бири у зотга:
«Эй Аллоҳнинг Расули! Сизлар ёш болаларни ўпасизларми? Аллоҳга қасамки, биз уларни ўпмаймиз», деди.
Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
«Аллоҳ азза ва жалла қалбингдан раҳматни суғуриб олган бўлса, мен нима ҳам қила олардим» дедилар».
Шарҳ: Бу ҳадиснинг маъноси ҳам аввалгиларини таъкидлаб келган.
99 - عَنْ أَبِي عُثْمَانَ: أَنَّ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ اسْتَعْمَلَ رَجُلًا، فَقَالَ الْعَامِلُ: أَنَّ لِي كَذَا وَكَذَا مِنَ الْوَلَدِ، مَا قَبَّلْتُ وَاحِدًا مِنْهُمْ، فَزَعَمَ عُمَرُ أَوْ قَالَ عُمَرُ: إِنَّ اللهَ لَا يَرْحَمُ مِنْ عِبَادِه إِلَّا أَبَرَّهُمْ.
99. Абу Усмондан ривоят қилинади:
«Умар розияллоҳу анҳу бир одамни лавозимга тайинлади. У:
«Менинг фалонча болам бор, улардан биттасини ҳам ўпмаганман», деди. Шунда Умар:
«Аллоҳ азза ва жалла бандаларидан фақатгина яхшилик қилган одамга раҳм қилади», деди».
Шарҳ: Яъни ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу ўзлари мансаб берган одамдан шу камчиликни топган эканлар. Мазкур одамнинг ўз боласини ўпмагани шахсий камчилик сифатида баҳоланган экан. Мўмин-мусулмон ота-оналар мазкур камчиликдан йироқда бўлишлари матлубдир.
«Одоблар хазинаси» китобидан