08. Бошланғич Ҳанафий фиқҳи | 5-дарс

فَصْلٌ (فِي سُنَنِ الْوُضُوءِ)

 يُسَنُّ فِي الْوُضُوءِ ثَمَانِيَةَ عَشَرَ شَيْئًا: 1- غَسْلُ الْيَدَيْنِ إِلَى الرُّسْغَيْنِ، 2- وَالتَّسْمِيَةُ ابْتِدَاءً، 3- وَالسِّوَاكُ فِي ابْتِدَائِهِ وَلَوْ بِالْإِصْبَعِ عِنْدَ فَقْدِهِ، 4- وَالْمَضْمَضْةُ ثَلَاثًا وَلَوْ بِغَرْفَةٍ، 5- وَالْاِسْتِنْشَاقُ بِثَلَاثِ غَرَفَاتٍ، 6- وَالْمُبَالَغَةُ فِي الْمَضْمَضَةِ وَالْاِسْتِنْشَاقِ لِغَيْرِ الصَّائِمِ، 7-  وَتَخْلِيلُ اللِّحْيَةِ الْكَثَّةِ بِكَفِّ مَاءٍ مِنْ أَسْفَلِهَا، 8- وَتَخْلِيلُ الْأَصَابِعِ، 9- وَتَثْلِيثُ الْغَسْلِ، 10- وَاسْتِيْعَابُ الرَّأَسِ بِالْمَسْحِ مَرَّةً، 11- وَمَسْحُ الْأُذُنَيْنِ وَلَوْ بِمَاءِ الرَّأْسِ، 12- وَالدَّلْكُ، 13- وَالْوَلَاءُ، 14- وَالنِّيَّةُ، 15- وَالتَّرْتِيبُ كَمَا نَصَّ اللهُ تَعَالَى فِي كِتَابِهِ، 16-17-18 وَالْبِدَاءَةُ بِالْمَيَامِنِ وَرُؤُوسِ الْأَصَابِعِ وَمُقَدَّمِ الرَّأْسِ، 19- وَمَسْحُ الرَّقَبَةِ لَا الْحَلْقُومِ، وَقِيلَ: إِنَّ الْأَرْبَعَةَ الْأَخِيرَةَ مُسْتَحَبَّةٌ.

Таҳоратнинг суннатлари

Таҳоратда ўн саккиз нарса суннатдир: қўлларини билаккача ювиш, бошида басмала айтиш ва мисвок ишлатиш. Агар йўқ бўлса бармоқ билан бўлса ҳам тишни тозалаш, оғизни уч марта чайиш, бир кафт сув билан бўлса ҳам, бурунни (алоҳида алоҳида) уч кафт сув билан чайиш, рўза бўлмаган киши оғиз ва бурунни чайишда муболаға қилиши, қуйуқ соқолни остидан бир кафт сув билан тахлил қилиш, бармоқларни тахлил қилиш, уч мартадан ювиш, бошни масҳини бир марта тўлиқ қилиш, қулоқларга бошнинг суви билан бўлса ҳам масҳ тортиш, ишқалаш, кетма-кет қилмоқ, ният, Аллоҳ китобида айтган тартиб бўйича қилиш, ўнг тараф ва бармоқларнинг учидан ва бошнинг олд қисмидан бошлаш, бўйинга масҳ тортиш томоққа эмас, охирги тўрттаси мустаҳаб дейилган, деган гап ҳам бор.

فَصْلٌ (فِي آدَابِ الْوُضُوءِ)

مِنْ آدَابِ الْوُضُوءِ أَرْبَعَةَ عَشَرَ شَيْئًا: 1- الجُلُوسُ فِي مَكَانٍ مُرْتَفِعٍ، 2- وَاسْتِقْبَالُ الْقِبْلَةِ، 3- وَعَدَمُ الْاِسْتِعَانَةِ بِغَيْرِهِ، 4- وَعَدَمُ التَّكَلُّمِ بِكَلَامِ النَّاسِ، 5- وَالْجَمْعُ بَيْنَ نِيَّةِ الْقَلْبِ وَفِعْلِ اللِّسَانِ، 6- وَالدُّعَاءُ بِالْمَأْثُورِ، 7- وَالتَّسْمِيَةُ عِنْدَ كُلِّ عُضْوٍ، 8- وَإِدْخَالُ خِنْصَرِهِ فِي صِمَاخِ أُذُنَيْهِ، 9- وَتَحْرِيكُ خَاتَمِهِ الْوَاسِعِ، 10- وَالْمَضْمَضَةُ وَالْاِسْتِنْشَاقُ بِالْيَدِ الْيُمْنى، وَالْاِمْتِخَاطُ بِالْيُسْرَى، 11- وَالتَّوَضُّؤُ قَبْلَ دُخُولِ الْوَقْتِ لِغَيْرِ الْمَعْذُورِ، 12- وَالْإِتْيَانُ بِالشَّهَادَتَيْنِ بَعْدَهُ، 13- وَأَنْ يَشْرَبَ مِنْ فَضْلِ الْوُضُوءِ قَائِمًا، وَأَنْ يَقُولَ: «اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِنَ التَّوَّابِينَ وَاجْعَلْنِي مِنَ الْمُتَطَهِّرِينَ».

Таҳоратнинг одоблари ҳақида

Ўн тўрт нарса таҳорат одобларидандир.

Баланд жойда ўтириш, қиблага юзланиш, (таҳорат қилишда) бошқадан ёрдам олмаслик, дунёвий гапларни гапирмаслик, қалб ва тилда ният қилиш, ривоятларда келган дуоларни айтиш, ҳар аъзони ювишда тасмия айтиш, (масҳда) кичик бармоғни қулоққа киргазиш, катта узукни қимирлатиш, оғиз ва бурунни ўнг қўл билан чайиш, бурунни чап қўл билан қоқиш, узрсиз киши вақт киришидан олдин таҳорат олиши, таҳоратдан кейин икки шаҳодатни айтиш, таҳоратдан ортган сувни тик турган ҳолда ичиш, «Аллоҳумма ижъалний минат таввабийна ва ижъалний минал мутатоҳҳирийн», дуосини айтиш.

Таҳоратнинг макруҳлари

Таҳорат олувчига (қилувчига) олти нарса макруҳдир:

1. Сувни исроф қилиш

2. Жуда иқтисод қилиш

3. Сув билан юзга уриш

4. Дунёвий гап гапириш

5. узрсиз бошқадан кўмак олиш

6. Масҳни янги сув билан уч марта қилиш.

«Нурул ийзоҳ» китоби асосида

Фозилжон Абдулқайюм тайёрлади