06. Бошланғич Ҳанафий фиқҳи | 3-дарс

Истинжо

Эр киши одатига биноан, қалби таскин топадиган даражада, бавлнинг асарини кетказиш учун 5-6 қадам юриш, ёнбошлаш ва йўталиш ёки шу каби ишлар билан истибро (сийдикни охиригача чиқариши) қилиши лозим бўлади. Бавлнинг ҳаммаси чиқиб кетганини тўлиқ ҳис қилмай туриб таҳоратга киришиши жоиз эмас.

Истинжонинг ҳукми: Икки йўлдан чиқувчи нажас махраждан (чиқадиган жойдан) тарқаб кетмаса истинжо суннат бўлади. Агар тарқаб дирҳам миқдорича жойга тегса сув билан кетгазиш вожиб бўлади. Агар дирҳам миқдоридан ҳам ошиб кетса ювишлик фарз бўлади.

Жунублик, ҳайз ва нифосдан покланиш учун ғусл қилишдан олдин бадандаги нажосатни кам бўлса ҳам ювиб ташлаш фарздир.

Тозаловчи кесак (тош) ёки шу кабилар билан истинжо қилиш суннат, сув билан ювиш яхшироқдир. (Кесак билан) артиб сув билан ювишлик ундан ҳам афзалдир. Аммо ювиш ёки артишнинг ўзи билан кифояланса ҳам жоиздир. Суннат махражни тозалашдир. Ишлатиладиган кесакнинг сони мандуб амал суннати муаккада эмас. Агар учдан кам кесак билан махраж тоза бўлса мандуб бўлганлиги учун учта кесак билан истинжо қилади.

Истинжо қилишнинг (кайфияти) услуби:

Биринчи кесак билан олди тарафдан орқага, иккинчиси билан орқадан олдига, учинчиси билан олдидан орқага артади. Бу агар тухумлари осилиб турган бўлса, бўлмаса орқадан олдига артиш билан бошлайди. Аёл киши эса фаржи нажас бўлиб қолмаслиги учун доим олди тарафдан орқага артади. Сўнг биринчи қўлини ювиб олади, бир икки, агар ҳожат бўлса уч тармоғининг ичи билан махражни ишқалаб ювади. Эр киши истинжонинг аввалида ўрта бармоғини бошқасидан тепароқ қилади, сўнг номсиз бармоғини ҳам тепароқ қилади (тозалаш тўлиқ бўлиши учун) бир бармоқнинг ўзида истинжо қилмайди (бу касаллик келтиради). Аёл киши эса истинжонинг аввалидан икки, номсиз ва ўрта бармоғини тепароқ қилиб ювади, бир бармоқнинг ўзида қилса лаззат пайдо бўлиб қолмаслик учун. То ёқимсиз ҳид йўқолгунча яхшилаб ювилади. Рўзадор бўлмаса мақадни яхшироқ очилишига ҳаракат қилади (чунки сув ичкарига кириб кетса рўза очилиб кетиши хавфи бор). Фориғ бўлиб қўлини яна ювади, рўзадор киши ўрнидан туришдан олдин мақадини қуритиб олади.

«Нурул ийзоҳ» китоби асосида Фозилжон Абдулқайюм тайёрлади