Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Жунуб ҳолатда, яъни ғусл вожиб бўлган ҳолатда азон ва иқомат айтиш макруҳи тахримийдир. Агар бирор киши жунуб ҳолатда азон айтса, иккинчи маротаба азон айтиш мустаҳабдир. Жунуб ҳолатда иқомат айтса, иккинчи маротаба иқомат айтилмайди, чунки азонни икки маротаба айтишлик собитдир, жуманинг азонига ўхшаш. Лекин иқоматни икки маротаба айтиш собит эмасдир.
«Жунуб одамнинг азон ва иқомат айтиши макруҳдир. Таҳоратсиз одамнинг иқомати макруҳ, азони эмас. Жунуб одам айтган азонни қайтариш мустаҳаб, иқоматини эмас». («Раддул мухтор»)
Тикка туриб азон ва иқомат айтиш
Азон ва иқоматни тикка туриб айтиш суннатдир. Чунки осмондан тушган фаришта шундай қилиб азон ва иқомат айтган.
Ҳазрат Воил ибн Ҳужр розияллоҳу анҳу айтадилар: «Кишининг таҳоратли ҳолатдагина азон айтиши ва тикка турган ҳолатдагина азон айтиши зарурий ва суннати муаккададир».
Имом Байҳакий «Сунани кубро»да ривоят қилган.
Ўтириб ёки уловга миниб азон ва иқомат айтиш
Ўтириб азон ва иқомат айтиш макруҳдир. Лекин ёлғиз киши ўзи учун ўтириб азон айтиши макруҳ эмас. Шунингдек, муқим киши уловда ўтириб азон ва иқомат айтиши ҳам макруҳдир. Мусофир шошилиб кетаётган ҳолатда, улов қиблага юзланган бўлса ҳам, бўлмаса ҳам, уловда ўтириб азон айтиши жоиз.
Лекии уловни устида иқомат айтиш ҳар қандай ҳолатда ҳам макруҳдир. Чунки иқоматдан кейин намоз адо қилинади, фарз намозни эса жониворни устида ўқиш жоиз эмас.
Ҳасан розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир сафарда ҳазрат Билол розияллоҳу анҳуга азон айтишликка буюрдилар. У киши уловларининг устида азон айтдилар. Кейин ҳаммалри уловда тушиб, икки ракат (бомдодонинг суннатини) ўқидилар. Сўнгра Билолга амр этиб, такбир айттирдилар ва уларга бомдод намозини ўқиб бердилар».
Имом Байҳақий «Сунани кубро»да ривоят қилган.
«Азон одоблари ва аҳкомлари» китоби асосида тайёрланди.
Ушбу китоб Ўзбекистон Республикаси Дин ишлари бўйича қўмитанинг 2022 йил 17 июндаги 03-07/4936-рақамли хулосаси асосида чоп этилган.