Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Alloh taolo Bani Isroilni kitobsiz-hidoyatsiz qavmlar kabi adashib-uloqib ketishni istamadi. Ularni koʻr tuyadek tentirab yuradigan ummatlardek boʻlib qolishdan asramoqni iroda etdi. Alloh taolo Muso alayhissalomga poklanib 30 kun roʻza tutishni, soʻngra Tur togʻiga kelishni buyurdi. Alloh taolo Tur togʻida Muso alayhissalomga xitob qilishi va aynan shu yerda unga kitob nozil etishi kerak edi.
Muso alayhissalom qavmidan 70 kishini guvoh boʻlsin deb oʻzi bilan birga olib ketdi. Chunki Bani Isroil oʻjar, hadeb har narsani kavlashtiraveradigan qavm edi.
«Muso akasi Horunga dedi: «Qavmim ustida mening oʻrinbosarim boʻlgin va (agar yomon amal qilsalar) tuzatgin». «Buzgʻunchi kimsalar yoʻliga ergashmagin». Chunki, jamoatga yoʻlboshchi kerak.
Muso alayhissalom Robbilariga nisbatan shavq kuchli boʻlganidan vaʼdalashilgan joy, Tur togʻiga hammadan ilgari yetib keldilar.
Shunda Alloh dedi:
- «Qavmingdan munchalar koʻp ilgarilab ketding, ey Muso!»
U aytdi:
- «Ular ana izimdan kelurlar. Men esa sen rozi boʻlishing uchun shoshdim, Parvardigorim!».
Alloh taolo Muso alayhissalomga ahdlashilgan qirq kunni toʻliq qilishni buyurdi. Muso Tur togʻiga yetib kelgach Parvardigori bilan gaplashdi.
Alloh taolo uni Oʻziga yaqin kishilardan qildi. Bundan toʻlqinlanib ketgan Muso Allohdan jamolini koʻrsatishni soʻradi. Lekin Muso bunga dosh berolmasdi. Zero, «Koʻzlar uni idrok qilolmas, U esa koʻzlarni idrok etar! U mehribon va (har narsadan) ogoh zotdir».
Hatto buyuk togʻlar Alloh jamolini qoʻya turing, Uning kalomini koʻtarishga dosh bera olmaydi: «Agar biz ushbu Qurʼonni biron togʻga nozil qilganimizda albatta siz u (togʻ)ni Allohning qoʻrquvidan egilib, yorilib ketgan holda koʻrgan boʻlur edingiz».
Qachonki, Parvardigori u toqqa koʻringan edi, uni mayda-mayda qilib tashladi va (bu holni koʻrgan) Muso hushsiz holda yiqildi. Oʻziga kelganidan keyin esa dedi:
- «Pok Parvardigor (nooʻrin savol soʻrashdan) Oʻzingga tavba qildim. Endi men (sening naqadar buyuk zot ekanligingga) iymon keltiruvchilarning avvali peshqadamiman».
Alloh aytdi:
- «Ey Muso, haqiqatan men seni odamlar ustida Paygʻambarim boʻlishingga va (bevosita) kalomimni eshitishingga tanlab oldim. Bas, senga ato etgan narsamni (yaʼni Paygʻambarlikni) olgin va shukr qilguvchilardan boʻlgin!».
Muso alayhissalom Bani Isroilga zarur boʻlgan batafsil bayon va maʼruzalar bitilgan lavhlarni oldi. Alloh taolo uni quvvat bilan olib, qavmini oʻsha narsalardan eng yaxshilarini olishga amr qilgan edi.
Muso tanlab olgan 70 kishi yoniga qaytib Alloh inʼomi haqida soʻz boshlaganida ular surbetlik bilan shunday dedilar:
- «Ey Muso, Allohni ochiq ravshan koʻrmagunimizcha hargiz senga ishonmaymiz!».
Alloh bu surbetliklaridan gʻazablandi. Shunda ularni qarab turgan hollarida chaqmoq urdi.
Alloh taolo yaratgan chaqmoqni koʻtara olmagan kishilar u zotning nuriga bardosh bera olarmidilar?!
Muso alayhissalom Parvardigoriga iltijo qilib dedi:
- «Parvardigorim, agar xohlasang ularni ham, meni ham ilgari halok qilsang boʻlur edi. Oramizdagi aqlsiz kimsalarning qilmishlari sababli (endi) bizlarni halok qilasanmi?!»
Alloh taolo Paygʻambarining iltijolarini qabul qildi. Ularga qaytadan hayot baxsh etdi. Shoyad endi shukr qilsalar?!
Abul Hasan Ali Hasan an-Nadaviy
Tarjimon Anvar Ahmad