Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Халифа Ҳишом ибн Абдулмалик байтуллоҳга ҳаж қилгани келди. У ҳарамга киргач деди:
- Менга саҳобалардан бирор кишини чақиринглар!
Унга «саҳобалар ўтиб кетган» дейишди. У сўради:
- Тобеъинларданчи?
Унга Товус Ямоний роҳимаҳуллоҳни чақириб беришди.
Товус келиб халифанинг хузурига киргач, ковушини ечиб халифанинг гилами устига қўйди. Халифага «амирул мўъминин» деб салом бермади. Унинг кунясини ҳам айтмади. Индамасдан келиб халифанинг изнисиз унинг ёнига ўтирди ва деди:
- Қалайсан, эй Ҳишом?
Ҳишом бу муомаладан қаттиқ ғазабланди. Ҳаттоки Товус роҳимаҳуллоҳни ўлдирмоқчи бўлди. Шунда аъёнларидан бири:
- Сиз Аллоҳнинг ҳарамидасиз, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳарамларидасиз. Бу ерда бу иш бўлмайди, деди.
Халифа юмшаб сўради:
- Эй Товус! Нега бундай қилдинг?
- Нима қилибман?
- Ковушингни гиламимни устига қўйдинг, менга «амирул мўъминин» деб мурожаат қилиб салом бермадинг, куням ила зикр қилмадинг, менинг рухсатимсиз ёнимга келиб ўтирдинг ва «қалайсан эй Ҳишом?», дединг!
Товус Ямоний деди:
- Ковушимни гиламинг устига ечганимга келсак, мен ҳар куни Роббимнинг ҳузурида беш марта ковушимни ечиб қўяман. Бирор марта менга итоб қилгани йўқ. «Амирул мўъминин» деб салом бермаганимга сабаб, сени барча мусулмонлар амир деб эътироф қилмайди. Мен ёлғончи бўлиб қолишдан қўрқдим. Кунянг билан чақирмаганимга сабаб, Аллоҳ барча пайғамбарларига куняси билан эмас, «Эй Довуд», «Эй Мусо», «Эй Ийсо» деб исми билан хитоб қилади. Душманларини эса «Абу Лаҳаб» деб куняси ила зикр қилади. Сенинг ёнингга ўтирганимга келсак, Али розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, у зот айтади:
«Ким дўзах аҳлини кўрмоқчи бўлса, ўзи ўтириб олиб одамларни атрофида тик турғизиб қўйган кишига қарасин!».
Шунда Ҳишом деди:
- Менга насиҳат қил!
Товус деди:
- Мен Али розияллоҳу анҳудан эшитганман. У зот шундай деган эди:
«Жаҳаннамда хачирдай келадиган илонлар ва чаёнлар бор. Улар халқига адолат қилмаган амирни чақишади!».
Товус роҳимаҳуллоҳ шундай деб чиқиб кетди.
«Самаротул авроқ» китобидан