Фиқҳ дарслари (157-Дарс) Қибла қайси тарафда биласизми?
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Қиблага юзланиш намознинг шартларидандир. Аммо баъзи узрли вақтда юзланмаса ҳам бўлар экан.
Хавфдаги кишининг қибласи қудрати етган тарафидир.
Бир кишига душманнинг ҳужум қилиб қолиши таҳдид солиб турибди. У душман тарафга қараб намоз ўқиши жоиз. Айни дамда унга қудрати етган тарафи қибла бўлади.
Қиблани биладиган одам топилмаса, ижтиҳод қилади. Ижтиҳодида хато қилган одам намозни қайта ўқимайди.
عَنْ عَامِرِبْنِ رَبِيعَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالَ: كُنَّامَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه
وسلم فِي سَفَرٍفِي لَيْلَةٍ مُظْلِمَةٍ،فَلَمْ نَدْرِ أَيْنَالْقِبْلَةُ، فَصَلَّىكُلُّ رَجُلٍ مِنَّاعَلَى حِيَالِهِ،
فَلَمَّاأَصْبَحْنَا ذَكَرْنَاذَلِكَ لِلنَّبِيِّ r،فَنَزَلَ ﮋ ﮘ ﮙ ﮚ ﮛ ﮜﮊ. رَوَاهُالتِّرْمِذِيُّ.
Омир ибн Рабийъа розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан зулматли кечада сафарда эдик. Қибла қайси тарафда эканини била олмадик. Биздан ҳар бир киши ўз билганича қараб намоз ўқиди. Тонг оттирганимиздан кейин буни Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга зикр қилдик. Бас, «Қаёққа юзлансангиз, Аллоҳнинг юзи ўша ерда» ояти нозил бўлди».
Термизий ривоят қилган.
Демак, ояти карима саҳобаи киромларнинг ижтиҳод қилиб, қиблага юзландим, деб қилган уринишларини тасдиқлаб нозил бўлган.
Булут ва зулмат туфайли ҳамда бошқа сабабларга кўра қиблани аниқлай олмаган киши ўзича ижтиҳод қилиб, намоз ўқиб бўлганидан кейин қибла бошқа томонда экани аён бўлиб қолса, кўпчилик уламоларнинг фикрича, намозини қайта ўқимайди. Ҳанафий мазҳаби ҳам шу фикрга қўшилган.
Балки ижтиҳод қилмай, тўғри юзланган одам қайта ўқийди.
Бир одам қибла қаёқда эканини аниқ билмас эди. Ижтиҳод қилмай, намозни ўқиб юборди. Кейин намоз ўқиётганида қиблага тўғри қараб ўқиётгани аён бўлди. Бас, намозини қайтадан ўқийди. Агар намозни ўқиб бўлганидан кейин аён бўлса, қайта ўқимайди.
Намоз ўқиётганида фикри ўзгариб қолса, айланиб олади.
Бу ҳукмнинг далили қуйидаги ҳадисдир:
عَنِ ابْنِعُمَرَ رَضِيَ اللهُعَنْهُمَا قَالَ: بَيْنَاالنَّاسُ فِي صَلَاةِالصُّبْحِ بِقُبَاءٍ إِذْجَاءَهُمْ آتٍ فَقَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللهِصلى الله عليه
وسلم قَدْ أُنْزِلَعَلَيْهِ اللَّيْلَةَ، وَقَدْأُمِرَ أَنْ يَسْتَقْبِلَالْكَعْبَةَ فَاسْتَقْبِلُوهَا،
وَكَانَتْ وُجُوهُهُمْإِلَى الشَّامِ فَاسْتَدَارُوا إِلَى الْكَعْبَةِ. رَوَاهُ الْخَمْسَةُ إِلَّاالتِّرْمِذِيَّ.
Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади:
«Одамлар Қубода бомдод намозида эдилар. Тўсатдан бир киши келиб:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бу кеча (Қуръон оятлари) нозил бўлди. У зот Каъбага юзланишга буюрилдилар, сиз ҳам юзланинг», деди.
Улар Шомга юзланиб туришган эди, Каъбага бурилишди».
Бешовларидан фақат Термизий ривоят қилмаган.
Имомининг юзланган тарафини билмаса, зарар қилмайди.
Биров ўта зулматли кечада имомга иқтидо қилиб намоз ўқиди. Аммо имоми қай тарафга юзланганини билмай, ўзи ижтиҳод қилиб бошқа тарафга қараб ўқиса, намози тўғри бўлади.
Аммо ундан олдинга ўтиб кетгани ва унга хилоф қилаётганини билиши зарар қилади.
Яъни иқтидо қилувчи имомидан олдинга ўтиб кетганини ёки имоми юзланган тарафга хилоф қилиб намоз ўқиётганини билса, намози дуруст бўлмайди.
«Кифоя» китобининг биринчи жузи асосида тайёрланди
© islom.uz 2003-2024.
Барча ҳуқуқлар ҳимояланган. Сайтдан маълумот олинганда манба кўрсатилиши шарт.
Email: admin@islom.uz
Telegram: @portalislomuzadmin_bot
Ўзбекистон, Тошкент, 100185
Сўгалли ота кўчаси, 5-уй
