Рўйхатни беркитиш
Дарслар рўйхати
1446 йил 9 рабиъус сони | 2024 йил 12 октябрь, шанба
Минтақа:
ЎЗ UZ RU EN
Фиқҳ

Фиқҳ дарслари (157-Дарс) Қибла қайси тарафда биласизми?

17:39 / 21.10.2021 3881 pdf Ўқиш режими + -

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Қиблага юзланиш намознинг шартларидандир. Аммо баъзи узрли вақтда юзланмаса ҳам бўлар экан.

Хавфдаги кишининг қибласи қудрати етган тарафидир. 

Бир кишига душманнинг ҳужум қилиб қолиши таҳдид солиб турибди. У душман тарафга қараб намоз ўқиши жоиз. Айни дамда унга қудрати етган тарафи қибла бўлади. 

Қиблани биладиган одам топилмаса, ижтиҳод қилади. Ижтиҳодида хато қилган одам намозни қайта ўқимайди. 

عَنْ عَامِرِبْنِ رَبِيعَةَ رَضِي اللهُ عَنْهُ قَالَكُنَّامَعَ النَّبِيِّ صلى الله عليه 
وسلم فِي سَفَرٍفِي لَيْلَةٍ مُظْلِمَةٍ،فَلَمْ نَدْرِ أَيْنَالْقِبْلَةُ، فَصَلَّىكُلُّ رَجُلٍ مِنَّاعَلَى حِيَالِهِ،
 فَلَمَّاأَصْبَحْنَا ذَكَرْنَاذَلِكَ لِلنَّبِيِّ r،فَنَزَلَ      رَوَاهُالتِّرْمِذِيُّ

 

Омир ибн Рабийъа розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: 

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан зулматли кечада сафарда эдик. Қибла қайси тарафда эканини била олмадик. Биздан ҳар бир киши ўз билганича қараб намоз ўқиди. Тонг оттирганимиздан кейин буни Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга зикр қилдик. Бас, «Қаёққа юзлансангиз, Аллоҳнинг юзи ўша ерда» ояти нозил бўлди». 

Термизий ривоят қилган.

Демак, ояти карима саҳобаи киромларнинг ижтиҳод қилиб, қиблага юзландим, деб қилган уринишларини тасдиқлаб нозил бўлган.

Булут ва зулмат туфайли ҳамда бошқа сабабларга кўра қиблани аниқлай олмаган киши ўзича ижтиҳод қилиб, намоз ўқиб бўлганидан кейин қибла бошқа томонда экани аён бўлиб қолса, кўпчилик уламоларнинг фикрича, намозини қайта ўқимайди. Ҳанафий мазҳаби ҳам шу фикрга қўшилган.

Балки ижтиҳод қилмай, тўғри юзланган одам қайта ўқийди.

Бир одам қибла қаёқда эканини аниқ билмас эди. Ижтиҳод қилмай, намозни ўқиб юборди. Кейин намоз ўқиётганида қиблага тўғри қараб ўқиётгани аён бўлди. Бас, намозини қайтадан ўқийди. Агар намозни ўқиб бўлганидан кейин аён бўлса, қайта ўқимайди. 

Намоз ўқиётганида фикри ўзгариб қолса, айланиб олади. 

Бу ҳукмнинг далили қуйидаги ҳадисдир:

عَنِ ابْنِعُمَرَ رَضِيَ اللهُعَنْهُمَا قَالَبَيْنَاالنَّاسُ فِي صَلَاةِالصُّبْحِ بِقُبَاءٍ إِذْجَاءَهُمْ آتٍ فَقَالَإِنَّ رَسُولَ اللهِصلى الله عليه 
وسلم قَدْ أُنْزِلَعَلَيْهِ اللَّيْلَةَ، وَقَدْأُمِرَ أَنْ يَسْتَقْبِلَالْكَعْبَةَ فَاسْتَقْبِلُوهَا، 
وَكَانَتْ وُجُوهُهُمْإِلَى الشَّامِ فَاسْتَدَارُوا إِلَى الْكَعْبَةِرَوَاهُ الْخَمْسَةُ إِلَّاالتِّرْمِذِيَّ

 

Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: 

 «Одамлар Қубода бомдод намозида эдилар. Тўсатдан бир киши келиб:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бу кеча (Қуръон оятлари) нозил бўлди. У зот Каъбага юзланишга буюрилдилар, сиз ҳам юзланинг», деди.

Улар Шомга юзланиб туришган эди, Каъбага бурилишди».

Бешовларидан фақат Термизий ривоят қилмаган.

Имомининг юзланган тарафини билмаса, зарар қилмайди. 

Биров ўта зулматли кечада имомга иқтидо қилиб намоз ўқиди. Аммо имоми қай тарафга юзланганини билмай, ўзи ижтиҳод қилиб бошқа тарафга қараб ўқиса, намози тўғри бўлади.

Аммо ундан олдинга ўтиб кетгани ва унга хилоф қилаётганини билиши зарар қилади.

Яъни иқтидо қилувчи имомидан олдинга ўтиб кетганини ёки имоми юзланган тарафга хилоф қилиб намоз ўқиётганини билса, намози дуруст бўлмайди.

 

«Кифоя» китобининг биринчи жузи асосида тайёрланди

Муаллиф
Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф
Манба
islom.uz
Мавзуга оид мақолалар
Иъёш ибн Аббос алҚатбонийдан, у эса Абул Ҳасийн Ҳайсум ибн Мушфийдан, у эса Абу Омирдан, у эса Абу Райҳонадан ривоят қилиб айтди Наҳаа Расулуллоҳ соллаллоҳу давоми...

2960 05:00 / 18.01.2017
.Ҳажб, луғатда .тўсиш,, .ман қилиш, ва .маҳрум қилиш, деган маъноларни англатади.Мерос бобида ўзгани меросдан тўсувчи .ҳожиб,, меросдан маҳрум бўлган эса .маҳжуб, деб давоми...

3874 20:05 / 24.09.2019
Ҳар бир ошланмаган тери ошланса, пок бўлади. Фақат чўчқа ва одамнинг териси бундан мустасно.Бунда ошлашнинг барча турлари кўзда тутилган. Нима қилса ҳам терининг давоми...

3620 13:22 / 15.10.2020
. . . . . Қуёш тутилганда жуманинг имоми одамлар билан икки ракъат нафл намоз ўқийди. Иккисида қироатни махфий ва узоқ қилади. Сўнгра то қуёш давоми...

1584 19:00 / 20.04.2023