Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Гўзал хулқ анбиёлар ва сиддиқларнинг сифатидир. Ёмон хулқлар заҳри қотилдир. Улар ўз эгасини шайтоннинг йўлига ва обрўни тўкадиган абадий хасталикларга бошлайди. Шунинг учун иллатни аниқлаб, уни даволаш учун енг шимариш лозим бўлади.
Тазкиятун нафс – нафсни поклаш, ўстириш, тарбиялаш, яъни нафснинг турли дард ва офатлардан покланиши, унинг мақомотларга эришиши ва олий сифатлар ила зийнатланишидир. Нафснинг тазкияси уч омилга боғлиқдир:
Биринчи омил – мазкур хасталиклардан даволаниш.
Иккинчи омил – маълум мақомотларни рўёбга чиқариш.
Учинчи омил – маълум исм ва сифатлар ила хулқланиш.
Бинобарин, нафсни даволаш ҳам худди баданни даволаш каби бўлади.
Бадан мукаммал равишда яратилмагани, ғизо ва тарбия ила мукаммал бўлгани каби, нафс ҳам тўлдирилишга муҳтож ҳолда яратилган. Нафс поклаш, ахлоқни сайқаллаш ҳамда уни илм билан ғизолантириш ила мукаммал бўлади.
Агар бадан соғлом бўлса, табибнинг вазифаси унинг саломатлигини сақлаш бўлади. Агар у бемор бўлса, соғлиғини тузатишга ҳаракат қилиши керак бўлади.
Шунингдек, нафсда покизалик сайқалланган бўлса, уни сақлаб, янада бақувват қилиш пайидан бўлинади. Агар баркамол бўлмаса, унга баркамолликни жалб қилиш лозим бўлади.
Баданнинг хасталигига сабаб бўлган иллатни унинг зидди ила даволанади. Иссиқлик сабабидан хаста бўлган бўлса, унга совуқлик берилади. Тескариси бўлса, аксинча даволанади.
Шунингдек, ахлоқнинг бузуқ бўлишига сабаб бўлган қалб хасталиклари ҳам ўзининг зидди ила даволанади. Мисол учун, жоҳиллик дарди илм билан, бахиллик дарди сахийлик билан, кибр тавозе билан даволанади.
Баданларни тузатиш учун дорининг аччиғига чидаш ва иштаҳа тортиб турган нарсани тарк қилишда сабр керак бўлганидек, қалб хасталигини даволашда ҳам мужоҳаданинг аччиғига чидаш ва даволаш машаққатига сабр қилиш лозим бўлади. Унутмаслик лозимки, баданнинг хасталигидан ўлиб қутулиш мумкин, аммо қалб хасталигидан ўлиб ҳам қутулиб бўлмайди.
«Руҳий тарбия» китоби асосида тайёрланди